20 september 2019
Aan het adviesverlenende College van burgemeester en schepenen Van Sint-Gillis-Waas, Burgemeester Omer De Meyplein 1, 9170 Sint-Gillis-Waas
Aan de vergunningsverlenende overheid: Provincie Oost-Vlaanderen, Woodrow Wilsonplein 2 te 9000 Gent
Betreft: Bezwaarschrift van Natuurpunt-Waasland Noord tegen de aanvraag voor het bouwen en exploiteren van 3 windmolens aan de noordzijde van de E34 ter hoogte van het Smalstraatje en de Rietlandstraat
Geachte,
Bijgaand het bezwaarschrift van Natuurpunt Waasland-Noord, beheerder van het natuurreservaat ‘De Kreken van Saleghem’ tegen de bouw van drie windturbines in de buurt van ons reservaat.
Nog voor we de argumenten aanhalen, die het bestuur van Natuurpunt Waasland-Noord valabel genoeg vond om een bezwaarschrift in te dienen tegen deze vergunningsaanvraag, willen we onderstrepen dat wij als vereniging ronduit voor windenergie zijn als bron van hernieuwbare energie.
Er is echter een belangrijke randvoorwaarde. De windmolenprojecten mogen geen significant effect hebben op de weinige natuur en open ruimte die ons nog rest, of een degradatie van de biodiversiteit met zich meebrengen. Deze thema’s zijn de bestaansreden van onze vereniging en wij zullen hiervoor blijven ijveren in het belang van de natuur én de mens. Voor zover de projecten rond hernieuwbare energie een goede ruimtelijke planning kennen en voldoende maatschappelijk draagvlak genieten, zal ook Natuurpunt dit verhaal sterk verdedigen.
Natuurpunt Waasland-Noord zet zich al jaren in voor de ontwikkeling en het beheer van het erkend natuurreservaat ‘De Kreken van Saleghem’ en acht het niet wenselijk om pal naast dit gebied drie windmolens te plaatsen.
Er zijn voldoende argumenten te vinden op het domein van de ruimtelijke ordening en planning, het natuurbehoud en de recreatieve natuurbeleving om formeel tegen de komst van de windmolens te reageren. We hopen dan ook dat de adviserende en beslissende instanties met onze standpunten willen rekening houden.
We geven U hierna op een overzichtelijk wijze onze bezwaren.
Hoogachtend,
Marc Bogaerts, voorzitter Natuurpunt Waasland-Noord
Jan Vandermeulen, conservator Kreken van Saleghem
BEZWAARSCHRIFT vergunningaanvraag 2019077955 voor het bouwen van twee windmolens (WT03-WT05) aan de Rietlandstraat, Sint-Gillis-Waas en 1 windmolen (WT01) aan het Smalstraatje, Sint-Gillis-Waas
Hierbij wensen wij bezwaar in te dienen tegen het verlenen van een vergunning voor het het bouwen van twee windmolens (WT03-WT05) aan de Rietlandstraat, Sint-Gillis-Waas en 1 windmolen (WT01) aan het Smalstraatje, Sint-Gillis-Waas:
- De 3 windmolens vormen een ernstige aantasting voor het beschermd cultuurhistorisch landschap ‘Kreek De Grote Geule: fase 2’
ID: 9875 URI: https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/9875
De windmolens met een tiphoogte van 200m zullen het ganse landschap domineren, ze brengen onrust in het landschap en tasten de beleveningswaarde ervan sterk aan. - De windmolens zijn ingeplant in de ankerplaats ‘Krekengebied van Kieldrecht en Meerdonk’.
De afstand van WT05 tot het lijnrelict ‘De Geul’ is slechts 290m. - WT05 is gelegen in valleigebied en schaadt hierbij de landschappelijke waarde. Ook zijn hierbij vaste constructies vereist, wat niet overeenkomt met de voorschriften.
- De windmolens grenzen aan het VEN-gebied ‘De Wase Scheldepolders’. De percelen langs deze kreek fungeren heel dikwijls als foerageergebied voor vogels zoals de bruine kiekendief. Deze vogel geniet bijzondere aandacht in het kader van de Europees opgelegde instandhoudingsdoelstellingen voor de Linker Scheldeoever.
Het reservaat ‘De Kreken van Saleghem’ is een zeer belangrijke en succesvolle broedplaats voor de bruine kiekendief. De instandhoudingsdoelstellingen voor deze soort worden niet gehaald op de ganse linkeroever, daarom dient elke verdere verstoring te worden vermeden.
Conform het rapport betreffende het plaatsen van windmolens van het INBO (Everaert J., Peymen J. & van Straaten D. (2011)) wordt een effectieve verstoringsafstand van 300 m tot windturbines breed geaccepteerd voor de meeste broedvogelsoorten (Winkelman et al. 2008). Er zijn echter enkele uitzonderingen en nieuwe bevindingen. Zo doet men voorspellingen naarmate de windmolens alsmaar groter worden en ziet men dat bij verdere statistische analyse van deze gegevens met een voorspellingsmodel berekend werd dat binnen de 500 m rond de windturbines er vermindering in activiteit van plaatselijke roofvogels werd waargenomen waaronder Buizerd (-41%) en Kiekendief (-53%) en dit nog aanzienlijk in vergelijking met eerder gepubliceerde studies bij kleine tot middelgrote turbines (Pearce-Higgins et al. 2009). Hierbij dient dan nog wordt gesteld dat menige
onderzoeken zijn gebaseerd op windmolens met kleinere afmetingen dan deze die worden ingeplant.
Er dient dan ook te worden geconcludeerd dat een afstand van 300m tot een potentiële broedplaats van de bruine kiekendief veel te klein is. - De windmolens zijn niet gelegen in het gebied potentiële inplantingslocaties, plan opgemaakt door de provincie Oost-Vlaanderen.
https://dms.oost-vlaanderen.be/download/befd7a7f-76a8-4dab-926f-
3655ca0259be/Potenti%C3%ABle%20inplantingslocaties%20Windturbines.pdf
Afwijkingen op dit plan dienen deel te maken van een overkoepelende visie met vrijwaring van natuurgebieden en voldoende buffering.
Het is aangewezen dat ook op gemeentelijk niveau een proactieve studie wordt gemaakt naar geschikte locaties. Als natuurbeherende vereniging willen we hier actief betrokken worden in het overleg. - Gemeentelijk Ruimtelijk structuurplan
Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan vermeldt het behoud van open poldergebied ten noorden van de E34:
In het open poldergebied wordt er gestreefd naar het behoud van de openheid van het landschap. Het typerende landschap, dat in hoofdzaak bestaat uit uitgestrekte en vlakke percelen die doorsneden worden door hoger gelegen dijken en bomenrijen, dient behouden te blijven. De weidse zichten bieden immers een belangrijke waarde inzake landschapsbeleving.
Het plaatsen van windmolens komt niet overeen met deze doelstelling. - Gemeenteraad Sint-Gillis-Waas
Het gemeentebestuur en de gemeenteraad van Sint-Gillis-Waas hebben in 2009 reeds beslist dat de zone ten noorden van de E34 diende te worden gevrijwaard van windmolens. - Omzendbrief RO/2014/02
In tegenstelling tot de aanbeveling van de omzendbrief worden windmolens geplaatst met verschillende hoogtes tov deze geplaatst ten zuiden van de E34.
Het verschil is zo groot dat dit als zeer storend zal overkomen, temeer daar de omloopsnelheid tussen de verschillende molens enorm verschilt (tijdens de hoorzitting was sprake een halvering van de snelheid).
Vanuit de omzendbrief EME/2006/01 en RO/2014/02 (afwegingskader en randvoorwaarden voor de inplanting van windturbines) is er een sterke consensus dat de locatiekeuze voor windturbines van doorslaggevend belang is bij het vermijden van een nadelige impact op soorten. Broedgebieden, pleister- en rustgebieden en belangrijke trekroutes van beschermde, bedreigde, kwetsbare of zeldzame soorten, moeten in toepassing van het voorzorgsprincipe dan ook vermeden worden voor de inplanting van windturbines. Volgens de risicoatlas (INBO, 2015) loopt een slaap- en voedseltrekroute respectievelijk door en in de rand van het gebied. Het gebied is ook de bufferzone van pleister- en rustgebieden voor watervogels en steltlopers (zie onderzoek trekroutes Avifauna nabij windturbines) - Slagschaduw
Nagenoeg het ganse natuurgebied ligt in de zone met meer dan 8h slagschaduw per jaar.
Er zijn geen afdoende studies ons bekend ivm de mogelijke impact op allerhande diersoorten.
In het bijzonder vrezen wij voor de reeds bedreigde broedvogels, waarvan vele reeds zijn opgenomen in de rode lijst (bruine kiekendief, blauwborst, snor, …). - Compensatiegebied voor akkervogels en bruine kiekendief
Uit de aanvraag blijkt dat het plaatsen van de windmolens een negatief effect heeft op de aanwezige akkervogels en roofvogels als bruine kiekendief.
De indiener heeft daarom een compensatiegebiedje voorgesteld in de omgeving van de Rode Moer polder.
De garanties hiervoor zijn echter zeer vrijblijvend en niet gedocumenteerd.Er is geen criterium gesteld waaraan deze gebieden zullen voldoen, noch is er gesteld hoe deze op lange termijn zullen worden volgehouden. Bovendien is dit geen echte compensatie vermits de Rode Moerpolder een bestaand akkergebied is waar nu al
akkervogels voorkomen en waar ook regelmatig de bruine kiekendief fourageert. - Broedvogelmonitoring
Het rapport is gebaseerd op een broedvogelmonitoring uitgevoerd in 2018.
Hierbij dienen volgende bemerkingen worden toegevoegd:
- Alhoewel we dit niet hebben onderzocht, kan uit vele waarnemingen van onze vrijwilligers worden vastgesteld dat het fourageergebied van de bruine kiekendief jaarlijks verschilt. Mogelijk is dit door de verschillende akkerteelten en verschillende nestlokalisaties. Het fourageergebied omvat het ganse gebied waar de windmolens
zijn ingeplant inclusief de zuidkant van de autostrade.
- In het rapport is gesteld dat de fourrageerhoogte lager is dan het laagste punt van de wieken.
Een vogel die zich bevindt onder draaiende molenwieken, boven mogelijke landbouwtractoren en in de nabijheid van een autostrade: minstens zal deze zich in een hoge stresssituatie bevinden. Of deze vogel de autostrade dan nog zal oversteken is zeer de vraag. - Archeologisch onderzoek van de verschillende sites
Tijdens de hoorzitting is vermeld dat dit onderzoek nog niet voltooid was en dat gevolg zou worden gegeven aan de resultaten van dit onderzoek.
Volgens onze info zou, zeker de omgeving van WT01, een bijzondere waarde hebben (ref. doc steentijd in de Plasstraat – update 19/6/19 – van Marc De Meireleer-Hubert de Bock).
We gaan ervan uit dat de bouw van de windmolens de archeoligsche waarde van de
omgeving niet vernietigd. - Geluid
Tijdens de hoorzitting is medegedeeld dat het geluidsniveau lager ligt dan dit van de autostrade E34. Dit geldt ons inziens vnl. overdag en niet in de vroege ochtend en weekends. Het is dus mogelijk dat het geluid een verstoring kan geven naar mogelijke akkervogels zoals patrijs, hiervoor verwijzen we naar onderstaande studie:
"Veel belangrijker is vermoedelijk een hoge geluidsbelasting, ook op grotere afstand, die een hindernis kan vormen voor roepende mannetjes. Dit is waarschijnlijk de achtergrond voor het mijden van vestiging langs drukke wegen, of het uitwijken voor windmolenparken, zoals dat bij buitenlandse studies is vastgesteld.”
uit Kansen scheppen voor de Kwartelkoning (Vogelbescherming Nederland 2017). - Gevolgen voor de recreatieve functie van het natuurhuis ‘Het Panneweel’ en het natuurgebied ‘De Kreken van Saleghem’.
Het plaatsen van grootschalige windturbines op de geplande site heeft ongetwijfeld gevolgen voor een aantal kernfuncties van het Natuurhuis ‘Het Panneweel’ en voor het reservaat ‘De Kreken van Saleghem’, een erkend natuurreservaat beheerd door de vzw Natuurpunt.
Het is dan ook de taak en plicht van Natuurpunt Waasland-Noord de realisatie van deze functies voor de toekomst toe te behouden en het krekengebied tegen negatieve invloeden te beschermen.
In de natuurgebieden van Natuurpunt circuleert het informatieve bord “Sssst niet storen….geniet van dit stuk natuur”. Vooral zones waar de natuur herstelt na soms arbeidsintensieve natuurinrichtingswerken is rust en stilte een must. Dit in functie van broedvogels en andere fauna, maar ook uit respect voor de bezoekers van het natuurgebied die er rust zoeken of de natuur willen ‘beleven’.
De slogan ‘Natuur voor Iedereen’ is geen loze belofte van Natuurpunt, maar een dagelijkse betrachting om voor elke Vlaming een stukje natuur binnen loopafstand te vinden waar hij of zij die rust en stilte kan vinden. Voor dit doel kunnen wij onze vrijwilligers enthousiasmeren en hen vele uren vrije tijd laten besteden aan de doelstellingen van onze vereniging.
Rust in een natuurgebied is essentieel. Drie bewegende en zoemende windturbines van 200 meter hoog, tegenover een struikhoogte van maximaal 20 meter, is een aanslag op de rust.
Waar Natuurpunt de geluids- en zichteffecten van de E34 autoweg wenst te bufferen, is de plaatsing van windturbines op deze locatie een stap achteruit voor de rust in het reservaat en dat zal een degraderende impact hebben op het aantal recreanten of andere bezoekers van het gebied. Dit is dan meteen ook demotiverend voor de vrijwilligers en professionele beheerders van het gebied.
Wandelpaden, rolstoelpad, toegankelijkheidsplannen, natuurinrichtingswerken,… zijn allemaal door de overheid gesubsidieerde initiatieven die zich in het krekengebied afspelen om met succes mensen kennis te laten maken met de natuur! Wij menen daarom dat de natuurbelevingswaarde door de windturbines wordt ondermijnd en een tegengesteld signaal zou zijn aan het tot nog toe gevoerde beleid. Plaatsing van windturbines net naast het krekengebied, degradeert ons natuurgebied tot een ‘groene zone aan de voet van de windmolens’. Dat zal de werkelijke negatieve ervaring zijn van de natuurliefhebber of recreant. Echte natuurbeleving wordt gecompromitteerd en dat werkt demotiverend voor de vele vrijwilligers en professionelen van Natuurpunt, die ambitieuzere plannen hebben met onze schaarse natuurgebieden.
Omwille van al deze redenen vragen wij het college van burgemeester en schepenen negatief advies uit te brengen ten opzichte van de stedenbouwkundige vergunning voor STORM 41 bvba én vragen wij het provinciebestuur om geen omgevingsvergunning te verlenen voor deze 3 windturbines OMV referentie 2019077955.
Marc Bogaerts,
voorzitter Natuurpunt Waasland-Noord
